ဂ်ပန္ျပည္နဲ႕ အစၥလာမ္သာသနာ

ဂ်ပန္ျပည္နဲ႕ အစၥလာမ္သာသနာ

ေရွးသေရာအခါကတည္းက မြတ္စလင္အခ်ိဳ႕ ခရီးေရာက္ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ၁၈၉၅-ခုႏွစ္ တံခါးဖြင့္ စနစ္မက်င့္သုံးမီ ကာလ ဂ်ပန္ျပည္ဟာ အစၥလာမ္သာသနာနဲ႕ အထိအေတြ႕ မရွိသေလာက္ပါဘဲ။ ၁၉-ရာစုေႏွာင္းပိုင္း ျဗိတိသွ်၊ ဒတ္ခ်္ ေရေၾကာင္းခရီးမ်ားနဲ႕အတူ မေလးမြတ္စလင္တို႕ စတင္ေရာက္ရွိခဲ့ျပီး ၁၈၇၀-ခုႏွစ္တဝိုက္မွာ ‘ျမတ္တမန္ေတာ္ သခင္မိုဟမၼဒ္’ ရဲ့ အထုပၸတၱိကို ဂ်ပန္ဘာသာျပန္ဆိုခဲ့ျခင္းျဖင့္ ဂ်ပန္ျပည္သူျပည္သားမ်ားဆီသို႕ အစၥလာမ္သာသနာ စတင္ေရာက္ရွိ ျပန္႕ႏွံ႕ေစခဲ့ပါတယ္။ သို႕ေသာ္လည္း သမိုင္းရာဇဝင္၊ ယဥ္ေက်းမႈ႕ တစ္ရပ္အေနျဖင့္သာ လူသိမ်ားခဲ့ျပီး သက္ဝင္ယုံၾကည္မႈအားျဖင့္ အလြန္နည္းပါးခဲ့ပုံပါပဲ။

တိုက်ိဳျမိဳ႕မွ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္

တူရကီႏိုင္ငံ အစၥတန္ဘူျမိဳ႕သို႕ ဂ်ပန္အိမ္ေရွ႕မင္းသား ‘ကိုမတ္စု အခီဟီတို’ သံတမန္ ဆက္သြယ္လာေရာက္မႈကို ျပန္လွန္ဂုဏ္ေပးအေလးျပဳျခင္းငွါ ၁၈၉၀-ခုႏွစ္မွာ ‘တူရကီေအာ္တိုမန္အင္ပါယာ’က ဂ်ပန္ျပည္သို႕ ‘အာတုဂ႐ုလ’ အမည္ရွိ စစ္ေရယာဥ္တစ္စီးေစလႊတ္ခဲ့ေသာ္လည္း ၁၈၉၀-ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၆-ရက္ ညေနပိုင္း ‘ဝါကာယာမေဒသ’ ကမ္း႐ိုးတမ္းမွာ မုန္းတိုင္းမိပ်က္စီးခဲ့ပါတယ္။

ပထမဆုံး ‘ဟဂ်္’ျပဳခဲ့တဲ့ ဂ်ပန္မြတ္စလင္လာမယ့္’ကိုတာ႐ို ယာမာအိုက’ ဟာ ၁၉၀၉-ခုႏွစ္မွာ အိႏၶိယႏိုင္ငံ ဘုံေဘျမိဳ႕မွာ ႐ုရွားႏိုင္ငံဖြားဂ်ပန္အမ်ိဳးသား စာေရးဆရာ ‘အဗဒူ

တိုက်ိဳျမိဳ႕မွ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္

ရာရွီးဒ္ ေအဗရာဟင္’ ဆိုသူနဲ႕ေတြ႕ရွိခဲ့ျပီး အစၥလာမ္သာသနာ့ေဘာင္ အတြင္းဝင္ေရာက္ကာ ‘အိုမာရ္ ယာမာအိုက’ အမည္ခံယူခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သူဟာ ႐ုရွာ-ဂ်ပန္စစ္ပြဲ (၁၉၀၄-၁၉၀၅) စတင္ကတည္းက ‘မန္ခ်ဴးရီးယား’သို႕ ေထာက္လွမ္းေရး အျဖစ္ေရာက္ရွိေနခဲ့သူပါ။

အလားတူ အခ်ိန္ကာလတဝိုက္မွာပဲ ‘ဘြန္ပါခ်ိရို အာရိဂါ’ဆိုသူ ဂ်ပန္လူမ်ိဳးတစ္ဦးဟာလည္း ကုန္သည္အျဖစ္ အိႏၶိယႏိုင္ငံသို႕ေရာက္ရွိစဥ္ ေဒသခံမြတ္စလင္မ်ားထံမွ အစၥလာမ္ဘာသာအား ေလ့လာသိရွိခဲ့ျပီး အစၥလာမ္ သာသနာ့ေဘာင္အတြင္း ဝင္ေရာက္ကာ ‘အာမက္ အာရိဂါ’ အမည္ခံယူခဲ့ပါတယ္။

၁၈၉၂-ခုႏွစ္မွစ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀-ခန္႕ တူရကီႏိုင္ငံ အစၥတန္ဘူျမိဳ႕၌ ကုန္သည္အျဖစ္အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့သူ ‘ယာမာဒါ တိုအာဂ်ိရို’ဆိုသူကလည္း အစၥလာမ္သာသနာ့ေဘာင္ အတြင္:ဝင္ေရာက္ခဲ့ျပီး ‘အဗဒူ ခါေလ’ အမည္ခံကာ ဂ်ပန္ျပည္မျပန္မီ မကၠာျမိဳ႕သြား ‘ဟဂ်္’ျပဳခဲ့ပါတယ္။

ဂ်ပန္ႏိုင္ငံဟာ ၁၉၁၇-ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ေတာ္လွန္ေရးျဖစ္ပြါးျပီးေနာက္ ႐ုရွားနဲ႕ အာရွအလယ္ပိုင္းေဒသမွ ရာေပါင္းမ်ားစြာ ‘တူရကီ-တာတာမြတ္စလင္’ ဒုကၡသည္မ်ားနဲ႕ စစ္ေျပးမ်ားကို ခိုလႈံခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ စစ္တမ္းမ်ားအရ ၁၉၃၈-ခုႏွစ္မွာ ဂ်ပန္ျပည္အႏွံ႕ ခိုလႈံခြင့္ရရွိခဲ့သူ မြတ္စလင္ ၆၀၀-ဦးခန္႕နဲ႕ အျခား ဂ်ပန္ပိုင္ ကိုလိုနီေဒသမ်ားမွာေတာ့ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာရွိခဲ့ျပီး ဂ်ပန္လူမ်ိဳးအခ်ိဳ႕ ၄င္းတို႕ထံမွ အစၥလာမ္ဘာသာအား ေလ့လာသိရွိခဲ့ျပီး အစၥလာမ္ သာသနာ့ေဘာင္အတြင္း ဝင္ေရာက္ခဲ့ၾကတယ္လို႕ သိရွိရပါတယ္။

၁၉၃၅-ခုႏွစ္မွာ ‘ကိုေဘး ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္’ကို တည္ေဆာက္ခဲ့ပါတယ္။ ‘တိုက်ိဳ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္’ကို ၁၉၀၈-ခုႏွစ္မွာ စတင္စီမံခ်က္ခ်ခဲ့ျပီး ၁၉၃၈-ခုႏွစ္မွာ တည္ေဆာက္ျပီးစီးခဲ့ပါတယ္။ ေရွ႕ေဆာင္ဗလီ ဆရာေတာ္မ်ားကေတာ့ ‘အဗ္ဒူ ရာရွီးဒ္ ေအဗရာဟင္ (၁၈၅၇-၁၉၄၄)’ နဲ႕ ‘အဗ္ဒူေဟး ေကာ္ဘန္ဂလီ (၁၈၈၉-၁၉၇၂)’ တို႕ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုေဘးျမိဳ႕မွ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္

တိုက်ိဳျမိဳ႕၌ ‘အဟာလူဘိုက္သ္ အစၥလာမ္ဌာန’ (Ahlulbayt Islamic Centre) တည္ရွိျပီး ေရွ႕ေဆာင္ဗလီဆရာေတာ္ကေတာ့ ‘႐ိႈက္ ေအဗရာဟင္ စာဝါဒါ’ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၃၀-ခုႏွစ္မွာ ပထမဦးဆုံး မြတ္စလင္အဖြဲ႕အစည္း ‘ဂ်ပန္ျပည္လုံးဆိုင္ရာ မြတ္စလင္အဖြဲ႕’ (Greater Japan Muslim League) ကို ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီကာလတေလွ်ာက္ ဂ်ပန္အာဏာပိုင္မ်ားက ပညာရွင္မ်ား၊ မြတ္စလင္ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ဖိတ္ေခၚျပီး အစၥလာမ္ဘာသာေရးရာ စာအုပ္မ်ား၊ ဂ်ာနယ္မ်ား ၁၀၀-ေက်ာ္ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယကမာၻ စစ္ပြဲကာလျဖစ္ျပီး သာသနာျပဳျခင္းထက္ အေနာက္တိုင္းဝါဒမ်ားကို တန္ျပန္တိုက္ခိုက္လိုတဲ့ သေဘာထားပါ။ ဂ်ပန္အစိုးရထိပ္တန္းအရာရွိတစ္ဦးျဖစ္သူ ‘႐ႉေမ အိုကာဝါ’ ဆိုသူဟာ အစၥလာမ္သာသနာ ့ပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္ျပီး သူ႕တပည့္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ‘တိုရွိဟီကို အိဆူဇူး’ အနဲ႕အတူ ‘က်မ္းေတာ္ျမတ္ ကုရ္အာန္’ ဂ်ပန္ဘာသာျပန္အျပင္ အျခားေသာ မြတ္စလင္စာေပအေျမာက္အမ်ား ေရးသားျပဳစုခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယကမာၻစစ္အျပီး ဂ်ပန္ျပည္ရွုံးနိမ့္သြားရာမွာ စစ္ႏိုင္မဟာမိတ္တို႕က ‘႐ႉေမ အိုကာဝါ’ အား စစ္ရာဇဝတ္သားအျဖစ္ ဖမ္းဆီးအက်ဥ္းခ်တာခံခဲ့ရျပီး ‘က်မ္းေတာ္ျမတ္ ကုရ္အာန္’ ဂ်ပန္ဘာသာျပန္ကို ေထာင္တြင္းမွာပဲ ျပီးစီးႏိုင္ခဲ့တာ အံ့မခမ္းပါပဲ။ ေနာက္ပိုင္း ေထာင္မွလြတ္ေျမာက္ျပီး ၁၉၅၇-ခုႏွစ္မွာ မြတ္စလင္အျဖစ္ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။

မွတ္သားစရာတစ္ခုက ဒုတိယကမာၻ စစ္ကာလအတြင္း အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားသို႕ေစလႊတ္ျခင္းခံရတဲ့ ဂ်ပန္စစ္သားမ်ားကို ဖမ္းမိတဲ့အခါ အသတ္မခံရေအာင္ “La ilaha illa Allah” ဆိုနည္းသင္ေပးပါတယ္။ မွတ္တမ္းမ်ားအရ ေဒသခံမ်ားကလည္း သူတို႕ကိုဖမ္းမိတဲ့အခါ မသတ္တဲ့အျပင္ ေကာင္းမြန္စြာဆက္ဆံၾကတယ္လို႕ သူတို႕လြန္စြာအံ့ဩရတယ္လို႕ စစ္ျပန္မ်ားကျပန္ေျပာၾကပါတယ္။

ဒုတိယကမာၻ စစ္ကာလ ဂ်ပန္တို႕ တရုတ္ျပည္နဲ႕ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားကို သိမ္းပိုက္ေရာက္ရွိခဲ့ျခင္းဟာ အစၥလာမ္သာသနာနဲ႕ ပိုမိုထိေတြ႕ေစခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕စစ္သားမ်ား အစၥလာမ္သာသနာ့ေဘာင္အတြင္း ဝင္ေရာက္ခဲ့ျပီးေနာက္ ဂ်ပန္ျပည္ျပန္ေရာက္တဲ့အခါ ၁၉၅၃-ခုႏွစ္မွာ ‘ဆြာဒစ္ အီမာအိဇူမိ’ ဆိုသူရဲ့ ဦးေဆာင္မႈနဲ႕ ‘ဂ်ပန္မြတ္စလင္အဖြဲ႕’ (Japan Muslim Association) ကိုတည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ စတင္တဲ့အခါ အဖြဲ႕ဝင္ ၆၅-ဦးရွိျပီး ၆-ႏွစ္အၾကာ ‘ဆြာဒစ္ အီမာအိဇူမိ’ ကြယ္လြန္တဲ့အခ်ိန္မွာ အဖြဲ႕ဝင္ ႏွစ္ဆတိုးရွိလာပါျပီ။ ၎ေနာက္ အဖြဲ႕အား ‘အိုမာရ္ မိတ’ ဆိုသူက ဦးေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ တရုတ္ျပည္၌ ဂ်ပန္ပိုင္ မန္ခ်ဴး မီးရထားကုမၸဏီမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရင္း တရုတ္မြတ္စလင္မ်ားထံမွ အစၥလာမ္ဘာသာအား ေလ့လာသိရွိခဲ့ျပီး ‘ပီကင္းျမိဳ႕’ မွာ သာသနာ့ေဘာင္အတြင္း ဝင္ေရာက္ခဲ့သူပါ။ စစ္အျပီး ဂ်ပန္ျပည္ျပန္ခဲ့ျပီး ဒုတိယကမာၻ စစ္ကာလေနာက္ပိုင္း ပထမဦးဆုံး ‘ဟဂ်္’ျပဳႏိုင္ခဲ့ကာ မြတ္စလင္တစ္ဦးအေနျဖင့္ ပထမဦးဆုံး ‘က်မ္းေတာ္ျမတ္ ကုရ္အာန္’ အက်ယ္အဖြင့္က်မ္းကို ဂ်ပန္ဘာသာျပန္ဆိုႏိုင္ခဲ့သူလည္းျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ (အလ္ဂ်ဇီရာ ႐ုပ္သံမွ “Road to Hajj – Japan” အမည္ျဖင့္ ဂ်ပန္ျပည္အစၥလာမ္သာသနာအေၾကာင္း တင္ဆက္ထားရွိပါတယ္။)

၁၉၈၂-ခုႏွစ္မွာ မြတ္စလင္ဦးေရ ၃၀၀၀၀ ေက်ာ္ရွိျပီး တဝက္ခန္႕ဟာ ဂ်ပန္လူမ်ိဳး မြတ္စလင္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၀-ခုႏွစ္မွာ ဂ်ပန္လူမ်ိဳးမြတ္စလင္ ၆၃၅၅၂-ဦး ရွိျပီး အျခားအာရွသား မြတ္စလင္ဦးေရ ၇၀၀၀၀-၁၀၀၀၀၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ ဂ်ပန္အစိုးရက ကိုးကြယ္ယုံၾကည္မႈနဲ႕ပတ္သတ္ျပီး စာရင္းဇယား မထားရွိတဲ့အတြက္ အတိအက် ေျပာဆိုရန္ခက္ခဲျပီး ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ့ သန္းရာခ်ီတဲ့ လူဦးေရနဲ႕စာရင္ အလြန ္အင္အားနည္းတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ ႏိုင္ငံအႏွံ႕ သီးသန္႕ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္ ၃၀-ေက်ာ္ခန္႕ရွိျပီး အျခားဝတ္ျပဳရန္ေက်ာင္း ၁၀၀-ေက်ာ္ရွိပါတယ္။

လင္းယုန္နက္ (ျခေသၤ့ျမိဳ႕ေတာ္) M-Media